فرضیه فرعی۳: بین تاثیر تعداد اعضای غیرموظف هیئت مدیره بر ROA در دوره های قبل و بعد تحریم های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه اصلی چهارم: بین تاثیر نسبت سرمایه ­گذاری سرمایه گذاران نهادی بر عملکرد شرکت در دوره های قبل و بعد تحریم­های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه فرعی ۱: بین تاثیر نسبت سرمایه ­گذاری سرمایه گذاران نهادی بر Q توبین در دوره ­های قبل و بعد تحریم های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه فرعی۲: بین تاثیر نسبت سرمایه ­گذاری سرمایه گذاران نهادی بر ROE در دوره ­های قبل و بعد تحریم­های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه فرعی۳: بین تاثیر نسبت سرمایه ­گذاری سرمایه ­گذاران نهادی بر ROA در دوره ­های قبل و بعد تحریم­های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه اصلی پنجم: بین تاثیر استقلال اعضای هیئت مدیره بر عملکرد شرکت در دوره ­های قبل و بعد تحریم های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه فرعی ۱: بین تاثیر استقلال اعضای هیئت مدیره بر Q توبین در دوره ­های قبل و بعد تحریم های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه فرعی۲: بین تاثیر استقلال اعضای هیئت مدیره بر ROE در دوره ­های قبل و بعد تحریم های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

فرضیه فرعی۳: بین تاثیر استقلال اعضای هیئت مدیره بر ROA در دوره ­های قبل و بعد تحریم­های اقتصادی تفاوت معناداری وجود دارد.

 

۱-۶ قلمرو پژوهش:

 

۱-۶-۱ قلمرو موضوعی پژوهش: مطالعه رابطه بین ساز و کارهای حاکمیت شرکتی، آشفتگی اقتصادی و عملکرد مالی شرکت­های فهرست شده در بورس اوراق بهادار تهران.

۱-۶-۲ قلمروزمانی : زمان­بندی این پژوهش بازه زمانی ۱۳۸۷-۱۳۹۲ ‌می‌باشد.

 

۱-۶-۳ قلمرو مکانی: در این پایان نامه بر اساس موضوع جامعه ما، تمامی شرکت­های فهرست شده در بورس اوراق بهادار تهران ‌می‌باشد.

 

۱-۷ بیان متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی

 

حاکمیت شرکتی

 

عملکرد شرکت

 

نمودار(۱-۱).مدل مفهومی بررسی رابطه بین سازوکار حاکمیت شرکتی وعملکرد مالی شرکت‌های عضو بورس اوراق بهادارقبل وبعد از تحریم،منبع از کمال حسن(۲۰۱۳).

 

۱-۸ تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات فنی و تخصصی

 

۱-۸-۱ تعاریف مفهومی

 

۱-۸-۱-۱ بازده حقوق صاحبان سهام(ROE)

 

بازده حقوق صاحبان سهام یا نرخ بازده ارزش ویژه، میزان سود خالص ایجاد شده در مقابل هر یک ریال حقوق صاحبان سهام را نشان می‌دهد(تهرانی، ۱۳۸۷ص۵۶).

 

نرخ بازده دارایی(ROA)- این نسبت بازده حاصل از دارایی به کار گرفته شده را محاسبه می کند(تهرانی، ۱۳۸۷ص۵۵).

 

۱-۸-۱-۲٫Q توبین

 

یکی از معتبرترین شاخص‌های عملکرد شرکت‌ ها نسبت توبین، اقتصاددان مشهور است. هرقدر این نسبت بیشتر باشد به معنای ارزش بیشتر این شرکت در بازار سهام است(کمال حسن، ۲۰۱۳).

۱-۸-۱-۳٫تعداد سهام‌داران نهادی

 

سرمایه گذاران نهادی به سرمایه گذاران بزرگ نظیر بانک ها، شرکت های بیمه، شرکت های سرمایه گذاری و… می‌گویند. تعداد سهام‌داران نهادی به عنوان یکی از ابزارهای حاکمیت شرکتی در نظر گرفته می شود.

نسبت سرمایه گذاری سرمایه گذاران نهادی- سهام‌داران نهادى مورد نظر پژوهش، اشخاص حقوقى هستند که در بازار اوراق بهادار تهران، به سرمایه گذارى در سهام سایر شرکت ها بپردازند و مالک بیش از ۵% سهام شرکت سرمایه پذیر باشند که بیش تر شرکت هاى سرمایه گذارى، بیمه، بانک ها و صندوق هاى بازنشستگى را شامل مى شود.

 

۱-۸-۱-۴٫ هیئت مدیره

 

هیات مدیره از ارکان اصلی حاکمیت شرکتی محسوب می شود. مسئولیت اصلی هیات مدیره، ایجاد راهبری کارآمد بر امور شرکت، در راستای منافع سهام‌داران و تعادل در منافع ذینفعان مختلف آن از جمله مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران و جوامع محلی می‌باشد. مسائل اساسی مربوط به هیات مدیره ترکیب هیات و پاداش مدیران اجرایی است. ویژگی‌های ترکیب هیات شامل اندازه و ساختار آن، تعداد مدیرانی که هیات را تشکیل می‌دهند، نسبت مدیران غیرموظف و ترکیب نقش مدیر عامل و رئیس آن می‌باشد. که در این تحقیق از بین ویژگی های ترکیب هیات مدیره، تفکیک نقش مدیرعامل و رئیس آن(استقلال هیات مدیره) و نسبت مدیران غیر موظف به عنوان متغیرهای مستقل تحقیق مورد بررسی قرار می­ گیرند(طالب نیا و همکاران، ۱۳۹۰). یکی از مهم­ترین سازوکارهای داخلی نظام حاکمیت شرکتى، ترکیب هیئت مدیره و نسبت حضور اعضای غیرموظف در آن است که به عنوان یکی از متغیرهای مستقل در پژوهش مورد استفاده قرار گرفته­است (رسائیان، ۱۳۸۹). حضور اعضای غیرموظف در هیئت مدیره، نشانه ای از وجود نظارت مؤثر بر شرکت است (ایزدی نیا، ۱۳۹۱).

 

۱-۸-۱-۵ اندازه شرکت

 

منظور مقداری است که شرکت در دارایی های خود سرمایه گذاری ‌کرده‌است.

 

۱-۸-۱-۶٫صنعت

 

هر شرکت در صنعت خاصی از نظر نوع فعالیت قرار دارد.

 

۱-۸-۱-۷٫سن شرکت

 

تعداد سالهایی که شرکت فعالیت دارد.

 

۱-۸-۱-۸٫اهرم(بدهی): میزان بدهی شرکت را نشان می‌دهد(کمال حسن، ۲۰۱۳).

 

۱-۸-۱-۹ آشفتگی اقتصادی: به زمانی که وضعیت داخلی یک کشور در اثر عواملی همچون جنگ، حوادث طبیعی غیر مترقبه، تحریم ها و توطئه های کشورهای دیگر و… اشاره دارد(یگانه و همکاران،۱۳۸۴).

 

۱-۸-۱-۱۰ تحریم: تحریم عبارت­است از عمل هماهنگ به­وسیله گروهی که متضمن امتناع از داشتن روابط تجاری یاهرگونه رابطه­ای باشخص یاگروه دیگر باهدف مجازات ویاجبران زیان­ها باشد،تحریم اقتصادی نیز عبارت است از موضع­گیری­هایی که تعدادی از کشورها باهدف ایجاد محدودیت درتجارت ورابطه رسمی باکشوری که از نظر آن ها قوانین بین ­المللی را نادیده ‌می‌گیرد،اتخاذ می­ شود(صادقی یارندی وطارم سری،۱۳۸۵).

 

۱-۸-۲ تعریف عملیاتی

 

۱-۸-۲-۱ بازده حقوق صاحبان سهام(ROE)- به صورت زیر محاسبه می شود:

 

بازده حقوق صاحبان سهام= سود پس از مالیات/حقوق صاحبان سهام

 

نرخ بازده دارایی(ROA)- با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه می‌گردد.

 

کل دارایی/سود خالص پس از مالیات=نرخ بازده دارایی

 

۱-۸-۲-۲ توبین- Q توبین نسبت ارزش شرکت در بازار سهام به ارزش دفتری دارایی ‌ها منهای بدهی است.

 

Tobin’s Q =

 

۱-۸-۲-۳ اندازه هیئت مدیره (تعداد هیئت مدیره)-تعداد اعضای هیئت مدیره

 

تعداد سهام‌داران نهادی- تعداد سهام‌داران نهادی شرکت

 

۱-۸-۲-۴ تعداد اعضای غیرموظف هیئت مدیره- درصد اعضای غیرموظف در هیئت مدیره هر شرکت، از طریق تقسیم تعداد اعضای غیرموظف به کل اعضای هیئت مدیره محاسبه می‌گردد برابر است.

 

نسبت سرمایه گذاری سرمایه گذاران نهادی- میزان مالکیت سهام‌داران نهادى در هر شرکت، از طریق بررسى ساختار مالکیت شرکت ها و جمع کردن درصد مالکیت سهام‌داران نهادى محاسبه مى گردد که در هر شرکت حضور دارند.

 

استقلال اعضای هیئت مدیره- یعنی(عدم تصدی همزمان پست های ریاست هیات مدیره و مدیر عاملی

 

۱-۸-۲-۵ اندازه شرکت(Firm size)-

 

اندازه شرکت=لگاریتم طبیعی دارایی های شرکت